Wykład należy do najpowszechniejszych form zajęć w ramach studiów wyższych. Nie jest to wyłącznie forma organizacji studiów, czy czas studentów w mniej lub bardziej ciekawy sposób zagospodarowany, ale metoda dydaktyczna, która opiera się na pewnych założeniach i rządzi się określonymi zasadami.

Przygotowując wykład należy mieć świadomość, że jest to czas, w którym należy przekazać studentom określoną wiedzę, w przystępny dla nich sposób. Za pomocą wykładu można w efektywny sposób dostarczać i utrwalać informacje.

Wykład – co to jest?

Wykład to metoda nauczania polegająca na ustnym przekazaniu wiedzy do słuchaczy, którzy przekazywaną im wiedzę otrzymują w milczeniu (w założeniu), zadając ewentualne pytania po zakończeniu wykładu (niekiedy dopuszcza się możliwość zadawania pytań w trakcie trwania wykładu).

Wykład to prawdopodobnie najczęstsza metoda nauczania stosowana względem osób dorosłych, w której osoba przekazująca wiedzę nie dyktuje tego, co słuchacz ma zapisać, a raczej prowadzi swoisty monolog, rozbudowaną wypowiedź na dany temat.

Wykłady dzisiaj

Wykład jest najstarszą z tradycyjnych form przekazywania informacji w procesie dydaktycznym w szkole wyższej i z racji sposobu organizacji również – najtańszą. Nie wymaga specjalistycznych laboratoriów, sprzętu, czy materiałów dydaktycznych.  Typowy, tradycyjny wykład zwykle sprowadza się do „monologu” wykładowcy. Najczęściej prowadzony jest jako wykład kursowy, a sporadycznie na wyższych latach studiów jako wykład monograficzny.

Wykłady kursowe – polegają na bezpośrednim przekazywaniu przez dydaktyka określonej wiedzy stanowiącej przedmiot danej dyscypliny w ujęciu systematycznym. Wykład ten opiera się na tradycyjnej metodzie podającej, słownej, uzupełnionej niekiedy pokazem (prezentacja multimedialna). Podstawą i główną funkcją wykładu kursowego jest podanie studentom odpowiednio dobranych, gotowych treści do wysłuchania, przyswojenia i zapamiętania.

Wykłady monograficzne – służą do przedstawienia wybranych zagadnień badawczych, z uwzględnieniem strony metodologicznej. Podczas takich wykładów dydaktyk przedstawia gruntownie, możliwie wyczerpująco osiągnięcia swojej specjalizacji naukowej oraz własne badania w zakresie określonej problematyki. Zadaniem wykładu monograficznego jest wprowadzenie słuchacza do warsztatu pracy naukowej.

Tradycyjny wykład ma cel poznawczy, czyli przekazać wiedzę i usystematyzować informacje z danego zakresu tematycznego. Dziś, gdy dostęp do informacji za sprawą licznych opracowań, podręczników, bibliotek i wszechobecnego Internetu, jest bardzo łatwy, pod dużym znakiem zapytania staje cel poznawczy wykładu. Informacje prezentowane na wykładzie łatwo mogą być pozyskane inną drogą, a wykład pod tym względem może być zastąpiony inną formą dydaktyczną np. dobrą literaturą, e-learningiem (kursy online). Nowym zjawiskiem wywołanym ewolucją tradycyjnego wykładu stacjonarnego jest pojawienie się innej formy wykładów – wykłady online.

Wykłady online

O ile podczas zajęć stacjonarnych wykład może trwać nawet dwadzieścia minut, o tyle podczas kursów online nie powinien być dłuższy niż siedem minut, ze względu na problemy uczestników z utrzymaniem koncentracji.

Wykłady mogą być stosowane jako wprowadzenie do problematyki, bądź też jako podsumowanie pewnej refleksji podczas prowadzonych zajęć zdalnych. Stąd wykłady online mogą mieć charakter:

wprowadzający – przedstawione treści określają poziom do którego dydaktyk będzie porównywał reakcje uczestników w trakcie różnych aktywności przewidzianych w programie kursu online.

podsumowujący – jest naturalnym sposobem ustrukturalizowania i podsumowania wiedzy uczestników na dany temat poruszany wcześniej podczas zajęć online.

Sukces przedsięwzięcia, jakim jest wykład online, uzależniony jest od wielu czynników. Pomijając jakość materiałów zdalnych czy stopień nasycenia multimediami przygotowanej prezentacji warto pamiętać o tym, by:
• Przekazując nowe informacje używać prostego i zrozumiałego języka. Dobrze jest odnosić się do aspektów znanych przez słuchaczy (staraj posługiwać się porównaniami, metaforami, analogiami).
• Podczas trwania jednego wykładu staraj się przekazać wiedzę maksymalnie w 4-5 kategoriach (tak, aby uczestnicy byli w stanie je zapamiętać).
• Wzbogacaj treści wykładu praktycznymi przykładami znanymi z własnego doświadczenia. Możesz również wykorzystywać doświadczenia uczestników, o których powiedzieli w trakcie szkolenia.
• Jeśli masz taką możliwość stosuj wykład interaktywny. Staraj się zadawać pytania, które skłaniają do refleksji. Zadawaj pytania retoryczne.

Wykłady są stosowane właściwie wyłącznie w kształceniu dorosłych, należą do metod podających i polegają na systematycznym przedstawieniu na drodze werbalnej spójnych treści z zakresu danej dziedziny. Wykłady online stanowią ciekawą propozycję unowocześnienia procesu nauczania. Pamiętaj jednak o jakości i celu prowadzonych zajęć, bez znaczenia na jaką formę prowadzenia zajęć dydaktycznych się zdecydujesz.