Notatki mają indywidualny charakter, gdyż sposób notowania różni się w zależności od tego, kto je sporządza – wizji autora. W związku z tym zarówno treść, jak i forma notatek sporządzonych przez dwie różne osoby może znacznie się różnić. Polecaną przez wielu pedagogów i psychologów metodą tworzenia notatek jest projektowanie mapy myśli.

Mapa myśli to technika robienia notatek i obrazowego przedstawiania informacji opracowana przez psychologa, matematyka i badacza ludzkiego mózgu Tony’ego Buzana. Z biegiem czasu okazało się, że tę technikę można wykorzystywać nie tylko do robienia notatek.

Metoda mapy myśli zasadniczo uwzględnia fakt, że dwie połowy ludzkiego mózgu wykonują różne zadania. Podczas gdy lewa strona odpowiada głównie za logikę, słowa, arytmetykę, liniowość, sekwencje, analizę, listy, prawa strona mózgu wykonuje głównie zadania takie jak wielowymiarowość, wyobraźnia, emocje, kolor, rytm, kształty, geometria, synteza. Mapowanie myśli wykorzystuje obie strony mózgu, umożliwia ich współpracę, a tym samym zwiększa produktywność i zdolność zatrzymywania w pamięci. Osiąga się to poprzez przedstawianie struktur logicznych za pomocą artystycznego obrazu przestrzennego, który tworzy jednostka. W ten sposób mapowanie myśli łączy wyobraźnię ze strukturą, a obrazy z logiką.

Czym są mapy myśli?

W dużym skrócie mapy myśli (Mind Mapping – dosłownie „mapowanie myśli”)  to szczególny rodzaj notowania, w formie schematów przypominających drzewa, mający, według jego twórców, zwiększać efektywność pracy i zapamiętywania. Jest to metoda nielinearnego spisywania informacji, dzięki której można wykorzystać i odzwierciedlić naturalny sposób działania umysłu ludzkiego.

Według definicji autora tej metody, „mapa myśli jest systemem przechowywania, organizacji i hierarchizacji danych, przy użyciu słów i obrazów-kluczy, z których każdy będzie pobudzał określone zasoby swojej pamięci oraz stymulował nowe myśli i spostrzeżenia.” (Buzan, 2007)

Mapy myśli – zastosowanie

Mapy myśli umożliwiają generowanie, wizualizowanie i klasyfikowanie idei, dzięki czemu doskonale sprawdzają się przy uczeniu się, rozwiązywaniu problemów czy pisaniu. Powiązanie słów z obrazem znacznie ułatwia zapamiętywanie. Autor techniki mapy myśli wymienia wiele możliwych jej zastosowań m.in.

– jako techniki robienia notatek,
– w przygotowywaniu, organizowaniu i prezentowaniu wiedzy,
– metoda zapamiętywania/uczenia się (m.in. e-learning),
– techniki rozwiązywania problemów,
– prowadzenia dziennika,
– planowania,
– rozwijania twórczego myślenia.

Zwłaszcza grupowe tworzenie map myślowych pozwala znakomicie powiększyć sferę dostępnych skojarzeń, co prowadzi w efekcie do stworzenia przez „umysł zbiorowy” pełniejszego, wielowymiarowego obrazu analizowanego problemu oraz daje możliwość opracowania jego kreatywnych rozwiązań.

Mapy myśli bywają wykorzystywane także jako narzędzie badawcze, pozwalające na przedstawienie wiedzy i reprezentacji danej jednostki lub grupy na dany temat. W szczególności mapa myśli może posłużyć do przeprowadzania badania grup społecznych.

Mapa myśli – zasady tworzenia

Można wymienić kilka podstawowych ważniejszych kroków opracowania map myśli:

• Użyj dużego arkusza papieru – im większy format tym większe możliwości pracy.|
• Umieść temat mapy myśli pośrodku – w centralnej części mapy wpisujemy temat mapy – przedstawiamy go w formie symbolu obrazkowego lub słowa.
• Z tematu narysuj główne gałęzi dla każdego z głównych pomysłów związanych z tematem – od głównego tematu prowadzimy linie, na wzór gałęzi drzewa, prowadzące do powiązanych słów-kluczy. Mogą to być same wyrazy lub rysunek.
• Słowa kluczowe oznaczające główne pomysły należy wpisywać bezpośrednio w wierszach.
• Zaczynając od głównych gałęzi, możesz narysować dalsze linie (podgałęzie) dla pomysłów drugorzędnych (podtematów) i tak dalej.
• Od wpisanych słów, ikon mogą być poprowadzone kolejne powiązania do kolejnych słów-kluczy itd. Każda z „podgałęzi” może rozwijać się w różnym stopniu.
• Pomiędzy różnymi obszarami mapy mogą być tworzone dodatkowe powiązania (strzałki).

Porządek tworzenia mapy myśli jest zgodny z zasadą: od abstraktu do konkretu, od ogółu do szczegółu. Podczas rysowania drzewa mapy myśli warto używać kolorów; dodawać obrazy, proste szkice, symbole, takie jak strzałki, figury geometryczne, wykrzykniki lub znaki zapytania, a także samodzielnie zdefiniowane symbole (do których można stworzyć legendę).

Mapa myśli – przykłady projektów

Mapa myśli przykłady – Projekt 1

Mapa myśli przykłady – Projekt 2

Mapa myśli przykłady – Projekt 3