Postęp technologiczny, którego doświadczamy w każdej dziedzinie życia znalazł odniesienie również w edukacji. Współczesne narzędzia i nowe technologie, a w szczególności sieć internetowa, umożliwiają przełamanie bariery odległości w dostępie do wiedzy. Ponadto otworzyły nowe możliwości nauki przy użyciu komputera lub urządzeń mobilnych.

Podstawowym narzędziem tworzenia e-learningu jest – platforma edukacyjna. Określana jako środowisko informatyczne, w którym odbywa się kształcenie na odległość. W nomenklaturze przedstawiana również jako – dedykowany kształceniu na odległość system informatyczny (LMS lub LCMS) umożliwiający zarządzanie procesem kształcenia, jego monitorowanie (śledzenie postępów) oraz raportowanie.

Platforma edukacyjna – funkcje. Rozwiązania dedykowane e-learningowi.

Najważniejsze funkcjonalności platformy edukacyjnej pozwalają projektować, tworzyć i prowadzić szkolenia online z poziomu przeglądarki internetowej. Sama konstrukcja platformy powinna zapewnić wszystkim użytkownikom możliwość realizacji wszelkich działań e-learningowych. Uczącym się – wirtualną osobistą przestrzeń kształcenia wraz z narzędziami pracy, nauki i komunikacji, natomiast prowadzącym zajęcia – umożliwić zarządzanie materiałami dydaktycznymi, grupami uczących się i samym procesem kształcenia.

Platforma edukacyjna powinna pozwalać na elastyczne nauczanie na odległość m.in. pozwalać osobie uczącej się samodzielnie wybierać ścieżkę, preferowane formy dostarczania wiedzy oraz tempa jej przekazywania.

Biorąc pod uwagę wymagania jakie stawia przed projektantem szkoleń on-line współczesny e-learning należy mieć na uwadze, że platforma edukacyjna powinna spełniać szereg funkcji – umożliwiać:
• tworzenie materiałów edukacyjnych i treści merytorycznej,
• przechowywanie i dostarczanie usystematyzowanej wiedzy,
• planowanie procesów nauczania,
• planowanie ścieżek kształcenia każdej ze szkolonych osób,
• kompleksowe zarządzanie procesem dydaktycznym,
• raportowanie przebiegu nauczania,
• analizowanie postępów uczących się użytkowników,
• administracyjną obsługę procesu nauczania,
• współpraca (integracja) z innymi systemami informatycznymi.

Platforma edukacyjna – dostępne na rynku. Podział platform e-learningowych.

Platforma edukacyjna pełni funkcję pewnego mediatora pozwalającego przekazywać wiedzę i umiejętności przy użyciu komputerów i sieci informatycznych. Podział używanych do tego celu Systemów Zarządzanie Zasobami Nauczania (aplikacje LMS/LCMS) wynika z stawianych wymagań różnych ośrodków kształcenia. Zatem platformy edukacyjne możemy podzielić na trzy główne grupy:

– Platformy open source – platformy edukacyjna dostępna bezpłatnie, których kod źródłowy (np. HTML/CSS) jest znany i może być dowolnie modyfikowany przez programistę. Ten rodzaj platform LMS ma duży wpływ na rozwój e-learningu. Udostępnienie darmowego narzędzia nauczania zdalnego jakim jest platforma edukacyjna wielu placówkom oświatowym, pozwoliło badać i testować różnego rodzaju funkcjonalności i ocenić rozwiązania metodyczne i techniczne prowadzonych działań e-learningowych. Do tego rodzaju platform e-learningowych możemy zaliczyć: Moodle, LMS WordPress, Ilias, Claroline.

– Platformy komercyjne – płatne platformy edukacyjne, których producent gwarantuje wsparcie techniczne (m.in. szkolenia z obsługi, pomoc przy administracji). Platforma komercyjna może być (na podstawie umowy licencyjnej) dostosowana do potrzeb konkretnego klienta. Zakres funkcji i narzędzi platformy jest różny i  zależy od wymagań i dostępnego budżetu zleceniodawcy. Obecnie na rynku istnieje wiele firm zajmujących się wdrożeniami komercyjnych platform edukacyjnych. Do najczęściej spotykanych platform e-learningowych tego typu możemy zaliczyć: Fronter, Blackboard oraz WebCT.

– Platformy tworzone indywidualnie – to systemy informatyczne zaprojektowane do wspomagania procesu dydaktycznego określonej uczelni. Najczęstszym zastosowaniem platform uczelnianych jest wspieranie tradycyjnych zajęć. Tworzone najczęściej przez uczelnie wyższe mogą służyć do realizacji zajęć na odległość dla studentów. Przykładowe platformy występujące w Polsce: SAS, EDU, CENO PG.

Platforma edukacyjna – najlepszy wybór

E-learning prezentuje sobą nową i innowacyjną jakość w edukacji, dlatego na taki sposób kształcenia decyduje się coraz więcej wyższych uczelni. Wykonanie tego zadania nie byłaby jednak możliwa bez sprawnych środowisk i platform edukacyjnych. Na rynku znajdziemy wiele płatnych rozwiązań – jednak nie wolno zapominać o rozwiązaniach bezpłatnych, opartych na wolnych licencjach – dzięki którym oprogramowanie można samodzielnie rozbudowywać i rozwijać.

Gotowych rozwiązań jest wiele. Budowanie platformy od podstaw jest z pewnością czasochłonne i kosztowne, jednak nic nie zapewni takiej elastyczności i stopnia integracji jak autorskie – szyte na miarę oprogramowanie. Z drugiej strony systemy komercyjne, mimo że mogą być dostarczone w krótkim czasie, również mogą być relatywnie kosztowne. Należy jednak pamiętać, iż platformy darmowe oferują dużą elastyczność, ale ich integracja również pociąga za sobą koszty.

Decyzja spoczywa na uczelniach i ośrodkach edukacji, a wybór wyznaczy ich ścieżkę rozwoju na kolejne lata. Obserwując jednak sytuację obecną na rynku rozwiązań i narzędzi e-learningowych –  zazwyczaj uczelnie swoje działania kształcenia online zaczynają od platformy typu Open Source – wybierają najczęściej Moodle. Platformę ocenianą przez specjalistów za najlepsze rozwiązanie, ponieważ nad jej funkcjonalnościami pracuje największa ilość programistów i ekspertów e-learningu na całym Świecie.